آیین نامه ایمنی کار با ماشین آلات عمرانی


آیین نامه ایمنی کار با ماشین آلات عمرانی

بتاریخ تصویب : ۱۳۹۱/۰۵/۱۰
مرجع تصویب : مصوبات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
تاریخ ابلاغ : ۱۳۹۱/۰۶/۰۲
ماده : ۱۳۶
دوره : ۹
شماره ابلاغیه : ۸۷۲۲۸

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور به پیوست یک فقره آیین نامه ایمنی کار با ماشین آلات عمرانی (به انضمام لوح فشرده) مصوب موضوع ماده ۸۵ قانون کار برای درج در آن روزنامه ارسال می گردد، دستور فرمایید پس از درج یک نوبت، نسبت به ارسال یک نسخه از روزنامه حاوی آیین نامه چاپ شده به دفتر روابط عمومی اقدام نمایند. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ـ عبدالرضا شیخ الاسلامی آیین نامه ایمنی کار با ماشین آلات عمرانی
فصل اول ـ کلیات و تعاریف: هدف : هدف از تدوین این آیین نامه، ایمن سازی محیط کار و صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی کشور و پیشگیری از حوادث ناشی از کار در فعالیت های مرتبط با ماشین آلات عمرانی استفاده می باشد. دامنه شمول : مقررات این آیین نامه به استناد ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده و برای کلیه کارگاه هایی که مشمول قانون کار که در آنها از ماشین آلات مندرج در این آیین نامه مورد استفاده قرار می گیرند لازم الاجراء می باشد.
فصل اول ـ تعاریف ماشین: مجموعه¬ ای از قطعات متحرک و ثابت که بر روی شاسی قرار گرفته و برای تسهیل در عملیات عمرانی در کارگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد و براساس نوع راهبری به موارد زیر تقسیم می شوند

۱ـ ماشین با سرنشین: ماشینی است خودکشنده که برای راندن دارای کابین و صندلی است و عامل انجام کار پس از استقرار روی آن می تواند نسبت به هدایت و کنترل ماشین با ابزار و تجهیزات متصل به آن اقدام نماید
۲ـ ماشین بی سرنشین: ماشینی است خودکشنده با کنترل مستقیم و تجهیزات کنترلی که روی ماشین نصب شده است و عامل انجام کار به صورت پیاده ماشین را هدایت و کنترل می نماید.
۳ـ ماشین کنترل از راه دور: ماشینی است که توسط دستگاه های کنترل از راه دور به دو روش بی¬سیم و باسیم هدایت و کنترل می شود
ماشین آلات عمرانی براساس نوع کاربری این ماشین آلات به دسته های زیر تقسیم می شوند:
۱ـ حفار: این دسته از ماشین آلات برای حفر، گودبرداری در عملیات اجرایی در کارگاه مورد استفاده قرار می گیرند نظیر بیل های مکانیکی و الکتریکی، نهرکن ها ۴، دریل واگن ها ۵، جامبو دریل ها۶ ، چکش های حفاری (پنوماتیکی و هیدرولیکی)، رودهدر۷
۲ـ خاکبردار: این دسته از ماشین آلات برای خاکبرداری از محل دپو، تخریب و نظایر آن و جابجایی مورد استفاده قرار می گیرد. نظیر لودرها، بیل های مکانیکی، دوزرها، حفار کابلی چرخ زنجیری با تجهیزات کششی ۳ـ تسطیح کننده: این دسته از ماشین آلات برای تسطیح محل مورد استفاده قرار می گیرند. نظیر لودرها، اسکریپرها، گریدرها
۴ـ فشرده ساز: این دسته از ماشین آلات برای فشرده نمودن لایه های خاک و سایر مصالح مورد استفاده قرار می گیرند. نظیر انواع غلطک ها
۵ ـ تهیه مصالح: به دسته ای از ماشین آلات عمرانی اطلاق می گردد که نسبت به تولید مصالح از قبیل شن و ماسه، بتن، اسفالت، قیر گرم و نظایر مشابه اقدام می کنند
۶ ـ انتقال مواد: ماشینی است که برای حمل و یا جابجایی مواد و مصالح مورد استفاده قرار می گیرند. نظیر دوزرها، لودرها، نوارنقاله، اسکریپرها، دامپرها، تراک ها
۷ ـ باربردار: ماشیـنی است که نسبـت به بلند نمودن بار در محور قائم و یا سایر محورهای ترکیبی عمل نموده و بار را از روی سطح مبنا برداشته و جابجا می کند. نظیر جرثقیل، بالابر و لیفتراک ۸ ـ تکمیل و نهایی کننده: ماشینی است که برای عملیات تکمیلی و نهایی روی سطح مسیرهای تردد ترافیکی مورد استفاده قرار می گیرد نظیر، قیر پاش ها، فینیشرها ۱
۹ـ لوله گذار: ماشینی است خودکشنده با چرخ لاستیکی یا زنجیری مجهز به تجهیزات لوله گذاری با شاسی اصلی، بالابری قرقره ای، بوم جانبی با قابلیت گردش محور عمودی و وزنه تعادل که عمدتاً برای لوله گذاری در محل استفاده می شود.

1. Ride Machine
2. Non Riding Machine
3. Remote Control Machine
4. Trencher
5. Drill wagon
6. Jumbo Drill
7. Road header
8. Flinisher machine

۱۰ـ لایروب: ماشیـنی است که برای جمع آوری گل و لای و لجن مورد استفاده قرار گرفته و قادر به انجام کار در شرایط مشابه می باشد.
۱۱ـ تراکتور یا کشنده: ماشینی است که به منظور کشیدن تجهیزات و ادوات عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد. شماره شناسایی محصول: عبارت است از یک مجموعه مشخصات، حروف و عدد که برای شناسایی محصول مطابق با استانداردهای بین المللی و استاندارد ملی ایران به شماره ۸۴۰۵ توسط سازنده به یک ماشین کامل اختصاص یافته و بر روی سازه اصلی نصب می گردد. حفاظ: وسیله ¬ای است که برای ایمن سازی فرد در برابر قسمت های خطرناک ماشین بکار می ¬رود. حفاظ ایمن درهم قفل شونده: حفاظی است که بوسیله قطعه درهم قفل شونده مکانیکی یا الکتریکی عمل می¬ کند و مانع از کارکرد ماشین تا زمان بسته شدن حفاظ می¬ گردد و در صورت باز شدن درب حفاظ، فرمان توقف را به ماشین صادر می کند
. شروع به کار ماشین: به تغییر حالت ماشین از وضعیت استراحت یا توقف به وضعیت حرکت قسمتی یا تمام ماشین اطلاق می¬ شود.
شروع به کار ناخواسته: به هرگونه شروع به کار غیر برنامه ریزی شده ناشی از عوامل بیرونی و درونی ماشین اطلاق می -شود.
شخص ذیصلاح: شخصی است حقیقی یا حقوقی که صلاحیت، تجربه و مهارت انجام کار را به صورت علمی و فنی دارا بوده و می تواند نسبت به انجام کار محول شده یا مسئولیت پذیرفته شده اقدام کند.
شرایط اضطراری: وضعیتی است که طی آن، روند معمول و متعارف عملیاتی دست خوش تغییرات ناگهانی و غیرعادی یا تهدیدآمیز می گردد. حریم عملیات ماشین آلات عمرانی: محدوده ای است تعریف شده در حوزه عملیاتی ماشین یا دستگاه که حضور افراد غیر مجاز در آن ممنوع است
. منطقه کاری: به ناحیه ای اطلاق می گردد که عملیات اجرایی و کار با ماشین آلات عمرانی در آن انجام می شود. عامل انجام کار: فردی است ذیصلاح که دارای گواهینامه ویژه از راهنمایی و رانندگی و مهارت فنی و حرفه ای از سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور بوده و قادر به انجام کار با ماشین آلات عمرانی می باشد.
جام ۱: محفظه ای است که برای بارگیری و بلند کردن توده خاک و مصالح در ماشین آلات عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد
. پنوماتیک (نیوماتیک): به سیستمی اطلاق می شود که برای تأمین نیروی اعمال قدرت توسط ماشین و تجهیزات از هوای فشرده استفاده می شود.
هیدرولیک: به سیستمی اطلاق می شود که برای تأمین نیروی اعمال قدرت توسط ماشین و تجهیزات از سیال روغن تحت فشار استفاده می گردد
. شبه حادثه: به رویداد یا رخداد غیر منتظره ای که منجر به ایجاد خسارات جانی و مالی نمی گردد اطلاق می شود. فصل دوم ـ مقررات عمومی:
ماده۱ـ کـارفرما مکـلف اسـت در حیـطه وظایـف و مـسئولیت خـود نسـبت به شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات (ریسک) در محدوده عملیات اجرایی در طول مدت اجرای پروژه اقدام و دستورالعمل های لازم برای اجرای عملیات به صورت ایمن را تهیه نموده و نسبت به استقرار سیستم ایمنی کار، قبل و حین اجرای عملیات و اتمام آن اقدام نماید و کلیه پرسنل شاغل در کارگاه ملزم به رعایت و اجرای سیستم مذکور می باشند.
ماده۲ـ مقاطعه دهنده براساس مفاد آیین نامه ایمنی امور پیمانکاری، مسئول نظارت بر عملیات اجرایی و ایمنی مجری بوده و در صورت تخلف وی موارد را به صورت کتبی به او اعلام و در صورت عدول مجری باید نسبت به توقف عملیات اقدام نماید.

ماده۳ـ کارفرما مکلف است برای بهره برداری از ماشین آلات عمرانی فقط از عامل انجام کاری استفاده نماید که حسب مورد مطابق با قوانین جاری دارای گواهینامه ویژه به همراه مدارک مهارتی از سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور می باشد و از بکارگیری افراد فاقد صلاحیت در این بخش اکیدا خودداری نماید
. ماده۴ـ رانـنده یا عامل انـجام کار با ماشین¬ آلات عمرانی باید آموزش¬ های فنی و ایمنی لازم را در خصوص آشنـایی با سـاختار ماشیـن آلات عمرانی، اصول سرویس و نگهداری روزانـه، بازدیـد فنـی مطابق بـا وظـایف محـوله و اصـول ایمـنی مـربوط به حـرفه خود را فرا گرفتـه و دارای کارت مـلی مهارت ذکر شده بـوده و مـطابق با آیین نامه آموزش کارفرمایان، کارگران و کار آموزان دارای گواهینامه آموزشی از مراجع ذیصلاح باشد
. ماده۵ ـ بهره برداران وکارفرمایان مکلف می ¬باشند ماشین¬ آلاتی که دارای استانداردهای بین المللی یا مطابق با استاندارد ملی به شماره ۱۲۵۴۴ می باشند را تهیه و در عملیات اجرایی استفاده نمایند.
ماده۶ ـ کارفرما مکلف است ماشین آلات عمرانی را مورد استفاده قرار دهد که کابین و سـاختارهای حفاظتی آن مطابق با استانداردهای ملی به شماره های ۸۶۱۰، ۸۱۵۷ و ۱۰۴۸۲ طراحی و ساخته شده باشد.
ماده۷ـ کارفرما مکلف است از بکارگیری عامل انجام کار فاقد گواهی سلامت معتبر از مراکز درمانی ذیصلاح خودداری نماید. ماده۸ ـ ماشین آلات عمرانی باید دارای لوح مشخصات به شرح زیر باشند:
الف ـ نام شرکت سازنده یا وارد کننده
ب ـ وزن ماشین عمرانی بدون بار ج ـ ظرفیت مجاز عملیاتی ماشین ( SWL )
دـ شماره شناسایی محصول مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره ۸۴۰۵
ه ـ سال یا مدل ساخت و ـ شماره سریال ساخت
ماده۹ـ ماشین آلات عمرانی باید به لوازم زیر تجهیز گردند
: الف ـ دستگاه سیگنال صوتی برقی
ب ـ نورافکن جلو و عقب ماشین و چراغ های عقب و جلو مطابق با استاندارد ملی به شماره ۱۰۱۸۲
ج ـ ترمز دستی و ترمز پدالی و در صورت لزوم ترمز اضطراری مطابق با استانداردهای ملی به شماره های ۸۴۱۵، ۸۶۱۲ و ۱۰۹۷۵
دـ چراغ گردان هشداردهنده
ه ـ صدا خفه کن ها مطابق با استانداردهای ملی به شماره های ۱۰۹۷۴، ۱۱۵۸۳
وـ آژیرهای هشداردهنده (دنده عقب، تجاوز از شرایط عملیاتی ماشین) که میزان صدای آنها حداقل ۱۰ دسی بل بیش از صدای زمینه می باشد
. زـ حفاظ ایمن هنگام تعویض، باد کردن و پنچرگیری لاستیک چرخ
ماده۱۰ـ کابیـن عامل انجام کار در ماشیـن آلات عمرانی باید دارای مشخصات زیر باشد
: الف ـ راننده یا عامل انجام کار را در شرایط جوی نامساعد و نفوذ گرد و غبار هنگام عملیات اجرایی محافظت نماید.
ب ـ دارای شیشه ایمن و مقاوم در برابر ضربه مطابق با استاندارد ملی به شماره ۱۰۱۸۲ باشد
. ج ـ دید راننده یا عامل انجام کار را مطابق با استانداردهای ملی به شماره های ۸۴۱۵، ۸۶۱۲ و ۱۰۹۷۵ محدود نکند.
دـ مجهز به آینه های جانبی برای دید اطراف و حسب مورد نمایشگرهای آشکارساز مناسب باشد.
ه ـ دارای سیستم گرمایشی و سرمایشی ایمن و مناسب مطابق با استانداردهای ملی به شماره های ۱۰۹۷۴ و ۱۱۵۸۳ باشد.
وـ دارای کپسول اطفاء حریق مناسب و جعبه کمک های اولیه باشد.
زـ شبکه یا محافظ ایمن در مقابل شیشه برای ماشین آلاتی که در معرض ریسک بالای خطر ناشی از برخورد سنگ یا سایر اجسام نظیر آن از جبهه کاری می باشند.
ح ـ ابعاد شبکه حفاظ در مقابل شیشه باید حداکثر ۲×۲ سانتیمتر باشد
. ط ـ دفترچه راهنمای ارائه شده توسط سازنده درخصوص ایمنی کار با ماشین مذکور مطابق با استاندارد ملی به شماره ۱۰۴۸۴ موجود باشد
ی ـ صندلی راننده به کمربند ایمنی مجهز باشد.
ک ـ برف پاکن مناسب و سالم مجهز و به تعداد کافی باشد
تبصره: آن دسته از ماشین آلاتی که دارای کابین بدون شیشه می باشند و فقط دارای سازه محافظ هستند از شمول بندهای الف، ب، ج، ه، ک خارج می باشند.
ماده۱۱ـ صندلی ماشین آلات عمرانی باید دارای مشخصات فنی زیر باشد: الف ـ مجهز به ضربه گیر باشد. ب ـ کمربند ایمنی سالم داشته باشد
. ج ـ قابل تنظیم در طول و ارتفاع باشد. دـ راحت بوده و مطابق با اصول ارگونومی طراحی و ساخته شده باشد
. ه ـ مطابق با استانداردهای بین المللی یا ملی به شماره های ۸۴۰۴ و ۹۹۳۲ باشد.
ماده۱۲ـ ماشین آلات عمرانی باید مجهز به علائم و برچسب های ایمنی مناسب بوده و این علائم باید کاملاً خوانا، تمیز و قابل رویت بوده و مطابق با استاندارد ملی به شماره ۱۰۴۷۷ باشد.
ماده۱۳ـ هنگام سوار و پیاده شدن از کابین ماشین آلات عمرانی یا به آن، باید موارد زیر رعایت گردد
الف ـ از پلکان نصب شده بر روی ماشین برای تردد استفاده شود.
ب ـ سه نقطه تماس در بالا رفتن یا پایین آمدن از پلکان رعایت گردد. (دو پا و یک دست یا دو دست و یک پا)
ج ـ پلکان باید عاری از هرگونه لکه چرب، روغنی یا گریسی و نظایر آن باشد
. دـ اولین پلکان تردد عامل انجام کار به کابین باید حداکثر ۶۰ سانتیمتر از سطح زمین فاصله داشته باشد.
ه ـ هنگام تردد از روی پلکان همواره باید صورت فرد رو به پلکان باشد
ماده۱۴ـ کارفرما مکلف است قبل از شروع عملیات عمرانی نسبت به طراحی و احداث ایمن راه های دسترسی و اصلی کارگاه را براساس اصول فنی و مهندسی اقدام نماید
ماده۱۵ـ کارفرما مکلف است نسبت به نصب تابلوها، علائم و نشانه های ایمنی و هشداردهنده در مسیرهای خطرناک و ناایمن براساس آیین نامه های علائم ایمنی در کارگاه، راهنمایی و رانندگی و مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان در کارگاه و مسیرهای دسترسی به کارگاه ها اقدام نماید.
. ماده۱۶ـ کارفرما مکلف است در محیط هایی که احتمال خطر استنشاق گرد و غبار ناشی از فعالیت ماشین آلات عمرانی وجود دارد موارد زیر را رعایت نماید
الف ـ پاشیدن آب جهت کاهش حجم گرد و غبار در هنگام کار
ب ـ عدم استفاده از هوای تحت فشار برای تمیزکاری ج ـ تحویل و نظارت بر استفاده همه کارگران از تجهیزات حفاظتی فردی متناسب با نوع فعالیت و محیط کار
دـ سایر اقدامات احتیاطی و تدابیر ایمنی فنی و مهندسی متناسب با شرایط محیط کار
ماده۱۷ـ کارفرما مکلف است هنگام انتقال ماشین آلات عمرانی بر روی سکو یا تریلر حمل ماشین آلات، موارد زیر را رعایت نماید: الف ـ بکارگیری شخص ذیصلاح برای نظارت بر انتقال ماشین آلات بر روی سکو یا تریلر حمل ماشین آلات.
ب ـ سکوی انتقال ماشین روی تریلر عریض و مقاوم باشد
ج ـ سکوی انتقال یا تریلر لغزنده نباشد
دـ فقط از اهرم حرکت ماشین استفاده شده و دیفرانسیل قفل باشد.
هـ ـ ماشین بطور آهسته و ایمن به سکو متنقل شود
وـ سکوی انتقال و تریلر تراز باشد. زـ ماشین بر روی سکو یا تریلر مهار گردد. ماده۱۸ـ کارفرما مکلف است برای حمل ماشین¬ آلات عمرانی از روی پل یا سازه های نظیر آن قبلاً از استحکام و مقاومت آن از طریق مراجع ذیصلاح اطمینان حاصل نموده و نسبت به اخذ مجوز مربوطه اقدام نماید
ماده۱۹ـ کارفرما مکلف است نسبت به تعیین محدودیت های سرعت مجاز وسایل نقلیه (اعم از ماشین آلات کارگاهی و عبوری) در سطح کارگاه مطابق با مقررات جاری اقدام نماید
ماده۲۰ـ کارفرما مکلف است با توجه به نوع عملیات، ماشین آلات عمرانی متناسب با نوع فعالیت اجرایی را انتخاب نماید و استفاده از هرگونه ماشین آلات عمرانی به صورت غیرمتعارف ممنوع است
ماده۲۱ـ کارفرما مکلف است نسبت به تهیه دستورالعمل کار با ماشین آلات عمرانی اقدام نموده و آن را در اختـیار عامل انجام کار قرار دهد، عامل انجام کار نیز موظف به رعایت و اجرای آن می باشد
ماده۲۲ـ کارفرما مکلف است برای انجام عملیات عمرانی فقط از ماشین آلات عمرانی که دارای معاینه فنی معتبر می باشند، استفاده نماید
ماده۲۳ـ کارفرما مکلف است از ورود افراد غیر مجاز در حریم عملیات ماشین آلات عمرانی در حین انجام عملیات اجرایی اکیداً خود داری نماید
. ماده۲۴ـ راننده یا عامل انجام کار با ماشین آلات عمرانی موظف است ضمن رعایت قوانین و مقررات موجود از مسیرهای مشخص شده در کارگاه تردد نماید.
ماده۲۵ـ عامل انجام کار و راننده باید در هنگام کار و رانندگی از انجام اعمالی نظیر خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات، صحبت با تلفن همراه و نظایر آن و استفاده از داروهای خواب آور و سایر اعمالی که سبب کاهش هوشیاری و تمرکز وی می گردد خودداری نماید.
ماده۲۶ـ کارفرما مکلف است نسبت به توقف عملیات اجرایی در شرایط جوی نامساعد نظیر طوفان، مه گرفتگی، گرد و غبار شدید و نظایر آن (به استثنای ماشین آلاتی که برای شرایط اضطراری و عملیاتی مذکور تجهیز شده اند) اقدام نماید.
ماده۲۷ـ نگهـداری مواد قابل اشتعال یا انفجار در داخل کابین راننده اکیداً ممنوع است.
ماده۲۸ـ حمل و جابه جایی مواد قابل اشتعال و انفجار تنها با استفاده از ماشین آلاتی که برای این منظور طراحی و ساخته شده اند مجاز است
ماده۲۹ـ ماشین آلات عمرانی که بخش هایی از آن فاقد دید کافی می¬باشند باید به وسایل آشکارساز مناسب تجهیز گردند.
ماده۳۰ـ کارفرما مکلف است در موارد زیر نسبت به استفاده از فرد علامت دهنده اقدام نماید
الف ـ هنگام ورود ماشین به حریم دکل های برق و خطوط انتقال نیرو با رعایت مقررات حریم خطوط انتقال نیرو و توزیع برق.
ب ـ درمحیط هایی که اطراف ماشین به نحو مناسبی قابل رویت نباشد.
ج ـ در محیط های خطرناک که ریسک حادثه بالا می باشد.
ماده۳۱ـ فرد علامت¬ دهنده به راننده یا عامل انجام کار با ماشین آلات عمرانی باید با دستورالعمل¬ ها و نشانه¬ های علامت دهی بطور کامل آشنا بوده و نسبت به هدایت ماشین مذکور بطور صحیح در مواقع ضروری اقدام نماید
ماده۳۲ـ در صورت برخورد ماشین به خطوط هوایی انتقال برق تا زمان جداشدن جریان برق از ماشین، عامل انجام کار باید در ماشین بماند
ماده۳۳ـ اگر ماشین به سبب برخورد با خطوط انتقال برق در معرض آتش سوزی باشد عامل انجام کار باید برای خروج از ماشین موارد زیر را رعایت نماید
الف ـ باید از روی ماشین بپرد تا بدون اتصال به ماشین به زمین برسد
ب ـ از تماس با ماشین پس از خروج خودداری نماید
ج ـ برای فاصله گرفتن از ماشین و عدم ایجاد ولتاژ گام باید با پاهای به هم چسبیده حرکت نماید
ماده۳۴ـ راننده یا عامل انجام کار موظف است در هنگام کار نسبت به رعایت موارد زیر اقدام نماید :
الف ـ رعایت سرعت مطمئنه در حمل و جابجایی و توده مواد، خاک به بالای پرتگاه و یا انتهای سراشیبی با ماشین

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

صفحه اصلیدرباره ماورودتماس با ما